Evlatlarımız en değerli varlığımız. Onlara, her anlamda, aydınlık bir gelecek hazırlamak bir çoğu zaman bizim elimizde. Ailelerinden haklı olarak “Bunu bilmiyorduk”, “Bize hiç anlatılmamıştı”, “Bilseydik dikkat ederdik” demelerini duyduğum o kadar çok göz sorunu olan çocuk hastam var ki, önemli bazı konulardan söz etmek istiyorum.
Çocuklarda göz sağlığını korumak için her ne olursa olsun yapılması gerekenler nelerdir?
Her çocuk mutlaka 3-4 yaşında göz muayenesi olmalıdır. Hiçbir sorun olmasa bile bu muayene ile bir gözde olabilecek ve ileride tedavisi mümkün olmayan bir tembellik yakalanabilir ve tedavi edilebilir.
Çocuklarda çok acil muayeneyi gerektiren durumlar
1. Gözbebeğinde beyazlık olma olayında, sadece görmeyi değil yaşamı bile etkileyecek bir tümör olma olasılığı nedeniyle hızlıca muayene gerekir.
2. Gözünde kayma olan çocuk o an muayene edilmelidir, göziçi tümörlerinin ilk belirtisi kayma olabilir.
3. Aynı tarzda gözlerde titreme olan bebeklerin hemen muayene edilmesi gerekir, gözlerde titreme beyinde bir sorunun habercisi olabilir.
4. Kazalar da aynı durumda, acil muayeneyi gerektirir.
Bir kaza olduğunda çocuklarda yapılması gerekenler nelerdir?
Kaza ne olursa olsun çocuk mutlaka göz hekimine danışmalıdır. Dışarıdan bakınca bir sorun görülmese de, mikroskopla muayene ve göz içinin muayenesi olmadan “sorun yok” denemez.
Çocuklarda Günlük Yaşamda Göz Sağlığı Açısından Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
1. Lazerli el lambalarını kesinlikle göze tutmamak.
2. Resim çekerken flaştan olabildiğince kaçınmak.
3. Arabada asla ön koltukta ve kucakta çocuk tutmamak, mutlaka arka koltukta, yaşına uygun bir koltukta ve mutlaka kemer takarak oturtmak.
4. Pusette ve mama sandalyesinde de mutlaka kemer takmak.
5. Güneş gözlüğü ve şapka ile güneşten korumak.
6. Her çeşit patlayıcı, yanıcı, delici, fırlayıcı cisimden uzak tutmak (kibrit, çakmak, sigara, havai fişek, çatapat, sivri cisimler, gazoz kapağı vs.)
7. Herhangi bir nedenle damla ya da merhem kullanılması gerekirse uygulamayı doğru yapmaya dikkat edin.
Çocuklarda kırma kusuru gelişmesini engellemek için ne yapılabilir?
Hemen hemen hiçbir şey yapılamaz, çünkü kırma kusurları ailesel bir özelliktir. Ancak son yıllarda var olan miyobun artmasını önlemek için gece ışıksız bir ortamda, karanlıkta uyutulmanın yararından söz edilmektedir. Işığın gece boyunca kapaklardan az da olsa göze geçtiği ve gözün devamlı uyum yapmasına neden olarak var olan miyobu arttırdığı düşünülmektedir.
Bebeklerde sulanma veya çapaklarıma neden olur?
Bebekler gözyaşını burna akıtan kanalları tam açılmadan doğabilirler. O zaman bir ya da iki gözün burna yakın bölgesinde, yani üst ve alt kapakların birleştiği yerde sık sık gözyaşı birikimi olabilir. Bu durum sulanmaya yol açar. Mikroplar bu ılık ve besin dolu ıslak ortamı çok sevdikleri için adeta sevinçten çıldırırlar ve hemen orada çoğalmaya başlarlar. Bu durum da çapaklanmaya yol açar.
Sulanma veya çapaklanma olan bebeklerde ne yapabiliriz?
Gözyaşını burna akıtan kanal normalde en geç bir yaşında açılır. Ama sulanma veya çapaklanma olması kendiliğinden açılmama olasılığına işaret edebilir. Bu durumda esas yapılması gereken şey gözlerin burna yakın bölgesine, yani üst ve alt kapakların birleştiği yere küçük parmakla masaj yapılmasıdır. Bu bölgede üst ve alt kapaktan gelen kanalların birleştiği, içi gözyaşı dolu bir kesecik vardır, aynı evlerimizdeki su deposu gibi. Onun üzerine doğru yapılacak pompa şeklinde masajla kesenin içinde birikmiş olan gözyaşının basıncı, aşağıda burun içine uzanan kanalı en doğal yolla açar.
Çapaklanma da varsa göz hekimi bebeğin yaşına uygun antibiyotikli damla önerebilir.Ama bu damla sadece çapaklanmayı gidermek içindir. Sorunu esas masaj halledecektir. Yani kapalı kanal masajsız açılmaz.
Gözyaşı kanalına masaj nasıl yapılmalıdır?
Masaj yapılmadan önce eller yıkanmalı ve masaj yapacak parmağın tırnağı kısa kesilmelidir. Masaj hem musluk açma pompası
gibi (bum-bum-bum) hem de dairsel hareket şeklinde (dön-dön-dön) yapılmalıdır. Hangi sıklıkta ve sürede yapılacağı hekim tarafından belirtilir. Ama ihmal edilmemeli ve düzenli olarak yapılmalıdır. Çünkü bir yaşından sonra kanalın masajla da açılma olasılığı azdır.
Masajdan rahatsız olan bebeklere, ki bu pek sık gördüğümüz bir durum, masajı uyurken yapabilirsiniz. Bebeklerin uykusu sizler için hem dinlenme, hem de bu çeşit tedaviler için uygun bir şans. Göz damlaları da bu sırada alt kapağın içine damlatılabilir.
Bir yaşından sonra hâlâ sulanması ve çapaklanması devam eden çocuklarda ne yapılır?
O zaman son bir deneme olarak bir-iki ay daha çok yoğun bir masaj yapılabilir. O da olmazsa, o zaman muslukçuların yaptığı gibi incecik bir boru kanallara sokularak, sıvı veya hava verilerek kanallar açılır. Yapılan işlem basit ve risksiz olmakla beraber kısa süre de olsa anestezi verilmesi gerekir. İşte bu sebeple masaja çok önem veriyoruz.
Gözyaşı ne zaman akmaya başlar?
Aslında çocuklar doğduğu zaman gözyaşları vardır, ama sadece gözlerinin ön kısmını nemli tutabilecek kadar. Gözyaşı bezleri ancak birkaç haftadan sonra, ağlarken de gözyaşı salgılayabilecek kadar gözyaşı çıkarabilir.
Çocuklarda Göz Kazalarının Önlenmesi için Dikkat Edilmesi Gereken bazı şeyler:
* Hızlı hareket eden küçük sert toplarla oynanan oyunlarda (tenis vb.) mutlaka özel gözlük takılmalıdır.
* Kibrit, çakmak gibi sıçrayıcı alev yaratan aletler çocuklardan uzak tutulmalıdır. Kullanması gereken durumlar oluyorsa kibritin kendinden uzağa doğru yakılması öğretilmelidir.
* Bisiklet veya kaykaya binen ve bunları hızlı kullanan çocukların kafa üstüne düştüklerinde göz sinirlerinin yaralanmasını önlemek amacıyla kask takmaları sağlanmalıdır.
* Mantar tabancası, çatapat, havai fişek, kağıt ok, taş atmaca, dart oyunları oynamasına kesinlikle müsaade edilmemelidir.
* Hareketli ufak çocukların bulundukları ortamda sivri, delici, patlayıcı, yaralayıcı veya lastikli hiçbir şeyin bulunmamasına dikkat edilmelidir.
* İçi özel gaz dolu uçmayan balonların patlaması ağır göz hasarına yol açabilir. Çocuklara verilmemelidir.
* Gazoz kapağı açarken çocuklar uzak tutulmalıdır.
* Göz damlaları ve diğer damlalar, onlar için verilmiş dahi olsa, çocukların yetişebileceği yerlere konmamalıdır. Birbirlerinin gözüne damlatmak oyunu kadar yanlışlıkla içilmeleri de ciddi tehlikeler doğurabilir.
* Her türlü deterjan, alkollü sıvı veya ilaç da ılaşabilecekleri yerlerde bulunmamalıdır.
* Çocuğun gözlerine herhangi bir şey kaçtığından kuşkulandığınızda önce temiz bir kapta su kaynatın ve soğutun, bu suyu temiz bir pamuğa dökerek gözlerini silin veya bir kahve fincanına bu suyu doldurarak gözlerine dökün. Bu sırada gözlerini kapasalar bile su kapak altına girer ve ilk tedavi yapılmış olur. Sonra da çocuğunuzu göz doktoruna gösterin . Olur da gözüne tuvalet temizleyici madde, kireç, Japon yapıştırıcı, deterjan, alkollü bir sıvı kaçmışsa ve kızarıklık ya da yanma/batma devam ediyorsa mutlaka zaman geçirmeden bir göz hekimi muayene etmelidir. Hekime gidene kadar gözünü kapalı tutması faydalı olur.
* Delici yaralanmadan şüphelenirseniz mutlaka zaman geçirmeden bir göz hekimi muayene ettirin. Bu durumda da hekime gidene kadar gözünü kapalı tutması önemlidir