Soluk Borusu, TRAKEA olarak da bilinir, omurgalılar ve omurgasızlarda, havayı vücuda taşıyan boru ya da borular sistemi. Böcekler, karada yaşayan örümceklerin bazıları ve çokayaklılarda soluk borusu vücut hücrelerinin her birine oksijen taşıyan küçük ve dallanan borucuklardan oluşan karmaşık bir yapıdır. Karada yaşayan omurgalıların çoğunda soluk borusu gırtlaktaki havayı akciğerler ve hava keseciklerine (alveol) gitmek üzere bronşlara taşır. Kuğu ve turna gibi bazı kuşlarda, soluk borusunun bir bölümü kaburgaların altında, göğüs kafesinin ön tarafında kıvrım yapar. Memelilerin çoğunda soluk borusunu çevreleyen halka biçimli kıkırdaklar amfibyumlarda küçük, düzensiz yumrular biçimini alır.
İnsanda soluk borusunun boyu yaklaşık 15 cm, çapı 2-3 cm’dir. Içinden geçen havayı ısıtıp nemlendiren soluk borusu, solunum sisteminin iç yüzeyinde yabancı cisimlerin toplanmasını da engeller. Iç yüzü, küçük kirpiksi çıkıntılar içeren hücrelerden oluşan nemli bir mukozayla örtülüdür. Kirpiksi çıkıntılar soluk borusunun içindeki boşluğa doğru uzanarak yabancı cisimleri yakalar. Mukozada mukus damlacıkları ve su molekülleri salgılayan hücreler ve kanalcıklar da bulunur. Mukozanın tabanında esnek ve kollajen lifterden oluşan ve çok sayıda kan ve lenf damarı da içeren bir ağyapı vardır; bu doku soluk borusu duvarlarının genişleyip kasılmasını sağlar. Kan damarları hücrelerin sıvı dengesinin ve ısı alışverişinin düzenlenmesini sağlarken, lenf damarları soluk borusu duvarının yüzeyinde tutulan yabancı cisimlerin buradan uzaklaştırılmasına yardımcı olur. Soluk borusu duvarının çevresinde yer alan nal biçimli 16-20 kıkırdak halka, borunun ön bölümünü çevreler; uçları, yemek borusuna bitişik olduğu arka bölümde açıktır. Burada kıkırdakların serbest uçları kas yapısındaki bantlarla birbirine bağlanır. Kıkırdaklar kesintisiz bir kılıftan çok ayn ayrı yapılar olduğundan, boru solunum hareketleriyle daralıp genişleyebilir. Yaş ilerledikçe kıkırdak halkaların yerini lifsi nedbe dokusu alır.
Mukozanın içindekilerin yanı sıra kıkırdakların üzerinde ve yanlarında da kas lifleri vardır; bunlar solunum sırasında solunum kanalının genişleyip daralmasını, ayrıca soğuk havalarda ve ortamda sigara dumanı, toz ya da kimyasal örseleyici maddeler bulunduğunda, kasılmasını sağlar. Oksürme sırasında serbest kıkırdak uçlarını birbirine bağlayan kas demetleri içeri doğru baskı yaparak soluk borusu boşluğunun normal boyutlarının altıda birine inmesine yol açar. Bu dar kanaldan dışarı çıkan hava yüksek hızla hareket ettiğinden soluk borusundaki yabancı cisimlerin de dışarı atılmasını sağlar.
