Burçak (Vicia ervilia L.)
Kökeni ve Yayılışı Şekli: M.Ö. 3000-1700 yıllarında Trova’da ve M.Ö. 1300 yıllarına ait Anadolu’da yapılan kazılarda bulunan tane fosillerinden o tarihlerde kültürünün yapıldığı varsayılmaktadır. Bugün, Ön Asya’dan İspanya’ya kadar tüm Akdeniz ülkelerinde tarımı yapılmaktadır.
Bitkinin Özellikleri: Bir yıllık, dik gelişen, dallanan, 20-60 cm kadar boylanan otsu bir baklagil bitkisidir. Sap, seyrek tüylü ve köşelidir. Yaprak, 5-15 cm uzunlukta bileşik yaprak formundadır. Yaprakta, 8-15 adet yaprakçık bulunur. Çiçek, 7-8 mm uzunlukta, kısa saplı, açık pembe renklidir. Meyve, bakladır. Kısa saplı, 2-3 mm uzunluk,S mm genişliktedir. Baklada 3 adet tohum bulunur. Tohum, 3 köşeli, 3-5 mm çapında, çıplak, kahverengi-kırmızı renkte, bazen de beneklidir. 1000 tane ağırlığı 20-60 g’ dır.
İçerikleri: Tohumda; hidrosiyanik asit glikoziti ve alkaloitler bulunur. Bu bileşikler zehirlidir. Ancak, buharlı veya küllü su ile muamele edildiğinde zehirleme etkisi kaybolur.
Kullanım Önerileri: Tane ve sapları, kıymetli bir hayvan yemi olarak değerlendirilir. Herbasından haz. rlanan lapası, ezik-çürüklerin iyileştirilmesinde, tohumu ise isilik ve mayasıl tedavisinde kullanılır. Burçak (Vicia sativa) ve Lathyrus sativus, içerdikleri nörotoksin maddesi, bacak sinirlerinde paralize yol açar. Bu baklagilleri fazlaca tüketen ve beslenme durumu kötü olan kişilerin bacak sinirlerinde spastik paralizler sonucu topallamalara sebep olur. Korunmak için, bu baklagillerin bir gece ıslatıldıktan sonra 30 dakika süreyle yüksek ısıda (105-115 oc) pişirmek veya 20 dakika süreyle 150 °C’de kavurarak toksini parçalamak gerekir.
Not: Tohumun fazla yenmesinde zehirleme yapabilir.
