Acemi Ocağı, Osmanlı kapıkulu sınıfına asker yetiştiren ocak. Osmanlı Devleti’nin ilk zamanlarında asker adaylarına “torlak” denmekteydi. Çandarlı Kara Halil Paşa’nın girişimi ile düzenli ve eğitimli bir asker kaynağı oluşturulması yoluna gidildi. Acemi denen asker adaylarını yetiştirmek için Molla Rüstem, Gelibolu’da bir ocak açtı. Burada eğitilen acemi oğlanların bir görevi de Çanakkale iskelelerindeki at gemilerinde kürekçilikti. Acemi Ocağı’nda belirli sürelerle savaş tutsağı Hıristiyan asıllı gençler de (pençik oğlanı) eğitim görürdü. Bu gençler arada Rumeli ve Anadolu’daki Türk çiftçi ailelerin yanına verilir, Islam eğitimi almaları sağlanırdı. Yeniçeri ortalarında (bölük) boşalmalar oldukça, Acemi Ocağı’nda sırada bekleyenler kapıkulu askeri olurlardı. Kuruluş dönemindeki Gelibolu Acemi Ocağı’nın mevcudu 400-500 kadardı. Ocak komutanı, yeniçeri yayabaşılarından seçilen Gelibolu Ağası’ydı.
II. Mehmed (Fatih), ikinci Acemi Ocağı’nı ıstanbul’da açtığı zaman, bir yandan pençikoğlanlarının, bir yandan da devşirme sistemiyle toplanan Hıristiyan gençlerin bu yeni ocakta eğitilınelerini öngördü. Devşirme yolu ile özellikle Rumeli’de, hane sayısının 1140’1 oranında, 14-18 yaş arasındaki sağlam vücutlu ve akıllı çocuklar alınmaya başlandı. III. Murad döneminde pençik oğlanı ve devşirme oğlanınm yanı sıra kuloğlu denen asker çocukları da Acemi Ocağı’na alındılar. İstanbul Acemi Ocağı’rıda, 31 ortaya ayrılmış, yaklaşık 3 bin kişi vardı. Başında Istanbul Ağası bulunuyordu. Her orta, dokuz odadan oluşuyordu. Acemi Ocağı’ nın başlıca subayları torbacı, yayabaşı. kethüda, meydanbaşı. çavuş, aşçıbaşı idi. Her odanın bir yayabaşısı. bir odabaşısı vardı. Acemi oğlanları, yaşlarına ve durumlarına göre oda hizmetlerinde, tersane, imalathane ve odun ambarlarında, devlet inşaatlarında, buz kayığında, at gemisinde çalışırlardı. Görevlerinegöre at oğlanı, iç oğlanı gibi sanları vardı. Istanbul Acemi Ocağı’ndan seçilen zeki, becerikli ve yakışıklı gençler, Galata Sarayı, ıbrahim Paşa Sarayı ve Edirne Sarayı’nda, Topkapı Sarayı Enderun bölümünde özel eğitime alınarak saray iç oğlanı yetiştirilirler, yeteneklerine göre saray hizmetlerinde, askeri ve sivil her dalda görevalırlardı.
17. yüzyılda Yeniçeri Ocağı bozulunca Acemi Ocağı da düzenini ve önemini yitirdi. Buradan Kapıkulu Ocağı’na geçmek mümkün olmadığı gibi, devşirme usulü de işlemez oldu. Boşalan Şehzadebaşı ve Atmeydanı Acemi Ocağı odalarına yeniçeriler yerleşti.
