Bitüm, hidrojen ve karbondan oluşan doğal bileşiklerin ortak adı. Kömürler ve gaz halindeki bileşikler bu tanımın dışındadır. Türkiye ve Avrupa’da bitüm ve asfaltlı bitüm olarak adlandırılan petrol benzeri siyah ya da kahverengi maddelere ABD’de yalnızca asfalt denir. Çeşitli türlerde çıkartılan bitüm, en yaygın dağılımı olan maddelerden biridir. Dünyanın hemen her yerinde ve tüm jeolojik katmanlarda, değişen miktarlarda bulunur. Yapay olarak elde edilen hidrokarbon bileşikleri de bitüm tanımının kapsamına girmektedir.
Değişik bitüm türleri tabloda gösterilmiştir. Ham (sıvı) petrol, organik maddelerin yavaş yavaş bozulmasıyla oluşan pek çok hidrokarbon bileşiğinin karışımıdır. Asfaltlar gibi katı ya da çok yoğun ve ağdalı bitümler büyük olasılıkla, petrolün daha hafif ve uçucu bölümlerinin atmosfer koşullarında buharlaşması ya da yerkabuğunun derinliklerinde başkalaşıma uğraması sonucunda türemiştir. Yoğunluğu yüksek katı bitümler eriyebilir ve karbon sülfürde çözünebilirler. Katı bitümle taşkömür ve yağsız kömür (kara linyit) gibi çeşitli kömür türleri ile turba ve petrollü şeyldeki erimez ve çözünmez hidrokarbonlar olan pirobitümlerle ve sapropeli kömürlerden oluştuğu sanılan asfaltitlerle ilişkili, ama bunlardan oldukça farklıdırlar. Bununla birlikte pirobitümler, ısıtıldıklarında bitüme benzer bileşikler haline gelir ya da bu tür bileşikler oluştururlar. Gerek bitümler, gerek bitüme benzer bu tür bileşikler, yakıt, çatı kaplama ve yol döşeme malzemesi olarak ve daha birçok başka ürünün üretiminde kullanılırlar.
