Çakmaktaşı, Sileks olarak da bilinir, az katışkılı silis minerali kuvarsın çok ince taneli türü. Griden siyaha kadar değişen renklerde bulunan çakmaktaşı. karbonlu maddeler içerdiğinden ışığa karşı oldukça geçirimsizdir; ince dilimler halinde ise saydam kahverengindedir. Renkleri beyazımsı ile açık kahverengi arasında değişen bazı türleri ışığa karşı tümüyle geçirimsizdir; bunların açık renkli ve geçirimsiz olmasının nedeni çok miktarda su ya da hava damlaeıkiarı içermeleridir. Çakmaktaşı, kuvarsın fiziksel özelliklerini taşır.
Çakmaktaşı, Paleolitik Çağ insanlarının kullandığı aygıt ve silahların temel malzemesiydi. Tanelerinin ince ve boyutlarının bir örnek olması, kolayca ve midye kabuğu biçiminde kırılması nedeniyle, rahatlıkla yontularak kenarları oldukça keskin silahlar durumuna getiriliyor ve çoğunlukla okların ucuna takılıyordu. Çakmaktaşı çıkarımı için taşocaklarının kurulması ve buradan elde edilen malzemelerle silah yapımı ilk ticari etkinliklerden biri olmuştur. Bugün bilinen en eski ticaret yollarının kimileri, önemli çakmaktaşı yataklarından geçmektedir. 17. yüzyıldan 19. yüzyılın başlarına değin askeri alanda kullanılan çakmaklı tüfeklerin yapımında temelolarak çakmaktaşından yararlanıldı. Günümüzde ise seramik ve boya sanayisi için hammadde üreten fabrikalardaki öğütücülerde her yıl binlerce ton çakmaktaşı kullanılır; öğütülen malzemeye demirin karışmasını önlemek amacıyla, öğütücülere aşındırıcı olarak çelik bilyeler yerine çoğunlukla çakmaktaşı parçacıkları atılır. Yol yapımında ve beton agregalarında da önemli miktarlarda çakmaktaşı kullanılır; ama çimentoyla tepkimeye girerek bloklarda çatlamaya yol açan bazı çakmaktaşı türleri bu amaçla uygulanmaz. Çok parlak çakmaktaşlarından ise takı yapımında yararlanılmaktadır .
Kireçtaşı ve dolomit içinde birbirinden ayrı yumrular ya da yumru katmanları halinde bulunan kireçtaşına hemen tüm jeolojik çağlara özgü kayaçlarda, özellikle de Ingiltere’deki Kretase (Tebeşir ) Dönemi (y. 136-65 milyon yıl önce) kayaçlarında sık rastlanır. Sert ve kimyasal açıdan dirençli olan bu yumrular, çevrelerindeki karbonatlı kayaçların ufalanmasıyla oluşan toprağın içinde yoğunlaşırlar. Böylece kimi bölgelerde, birkaç yüz metre kalınlıkta ve yüzlerce kilometre uzunlukta, büyük çakmaktaşı yatakları ortaya çıkar. Bazı karbonatlı kayaçlar içinde ince toz katmanları halinde yayılmış olarak da bulunan kireçtaşı, ayrıca şeyi oluşumuna yol açar ve ender de olsa kumtaşı oluşumlarında bağlayıcı işlevi görür. Kimi zaman da cevher oluşumuna yol açan kızgın (hidrotermal) çözeltiler tarafından demirli maden damarlarının çevresine çökeitilir. Akarsu ve kıyı çakılları arasında bol miktarlarda bulunan ince çakıl iriliğindeki çakmaktaşı parçacıkları, çakmaktaşı yataklarının ya da çakmaktaşı içeren kiraçtaşlarının aşınması yoluyla oluşur. Çoğu çakmaktaşı. taşıyıcı karbonatlı tortulların deniz tabanının altına gömüldükten sonra yerinde dönüşüme uğraması sonucunda oluşmuştur. Bu tür bir oluşum, tıpkı ağacın taşlaşması gibi, taşıyıcı karbonatlı kayacin en ince doku özelliklerinin çakmaktaşına geçmesine yol açar. Buna karşılık yaraklaşmış çakmaktaşı katmanlarının çevresinde karbonat yatak ları na pek rastlanmadığından bu yatakların, karbonatlı kayaçların yerinde dönüşmesiyle değil, doğrudan deniz suyundan çökelmeleri yoluyla oluştu kı arına inanılır.
