İdeolojinin sonu tezi (end-of-ideo-logy thesis) Bu tartışmalı tez, 1960’da yayınladığı, denemelerinden oluşan The End of ldeology başlıklı bir kitaptan dolayı yaygın biçimde Amerikalı sosyolog Daniel Bell’le özdeşleştirilmektedir, fakat tezin asıl sahibi o değildir. Tezin ana fikrini aynı kitabın alt başlığı gösterir: “1950’lerde Siyasal Fikirlerin Tükenmesi Üzerine.” Bell’in argümanı, on dokuzuncu yüzyılın büyük siyasal ideolojileri olan liberalizmin ve özellikle sosyalizmin (ki Bell bu akımların ikisini de, “tutkuyla beslenmiş ve tüm yaşam tarzını dönüştürmeye çalışan bir inançlar kümesi” olarak kavramaktadır), 1950’lerdeki ileri sanayi toplumlarında yaşayan insanları harekele geçirme yeteneğini kaybetmiş olduğu yönündedir. Bell’e göre, bu değişimin iki ana nedeni vardır. Birincisi, bu ideolojilerin savaşı, iktisadi bunalımı vc siyasal baskıyı önleyememeleri: İkincisi, refah devleti terimiyle özetlenen değişikliklerin kapitalizme getirdiği uyarlamalardır. Bell, “Asya vc Afrika’nın yükselen devletleri’nde ideolojinin sürekli, daha doğrusu giderek artan bir önem taşıdığını kabul etmekle birlikte, sanayileşmiş Batı’da toplumsal ilerlemenin ancak “sosyal demokrat bir yön”de, kendisinin daha sonraki nitelemesiyle “parça parça değişiklikler’’le gerçekleşeceği ve gerçekleşebildiği sonucuna varmaktadır.
- Advertisement -
