İstanbul Valiliği, 1 Mayıs kutlamalarının Taksim Meydanı’nda yapılmasını yasaklamış, hatta ulaşım kısıtlamasına gitmişti.
Nejat Taştan da seyahat özgürlüğünün engellendiği gerekçesiyle Kamu Denetçiliği Kurumu’na şikâyet başvurusu yaptı. Ombudsman, başvuruyu haklı buldu. Ancak bu sırada İstanbul Valiliği’nin bu tavsiye kararına ait ilginç görüşü de ortaya çıktı: ”14 milyonda bir kişi başvurmuş; niyeti belli..” Radikal Gazetesi’nden Pınar Öğünç, köşesinde bu başvuru ve Valiliğin ilginç görüşünü yazdı. İşte Öğünç’ün yazısı:
İstanbullular bu yıl 1 Mayıs’ı valilik kararıyla getirilen ulaşım kısıtlamaları nedeniyle ‘olağanüstü hal’ havasında yaşamıştı. Yayalaştırma projesi inşaatı, malum çukurun güvenlik riski gerekçesiyle Taksim’de kutlamaya izin verilmemiş, Taksim’e ulaşılmasına mani olmak için de birçok caddeyi kapatmak, şehir hatları vapurları, metro, metrobüs, füniküler seferlerini kısıtlamak gibi çok geniş çapta tedbirler alınmıştı. Hal hakikaten olağanüstüydü. Nejat Taştan, hemen o akşam valiliğin kararına istinaden toplu taşıma araçlarının seferlerinin durdurulmasıyla seyahat özgürlüğünün engellendiği gerekçesiyle Kamu Denetçiliği Kurumu’na şikâyet başvurusu yaptı. Biraz geç oldu, 8 Ekim’de başdenetçi/ombudsman kararını verdi.
Birkaç açıdan ilginç. Kararda önce ulusal ve Türkiye’yi bağlayan uluslararası hukuk metinleri üzerinden seyahat özgürlüğü tanımlanıyor, hak ve özgürlüklerin kanunla sınırlanabileceği de belirtiliyor. Zira 23. madde, seyahat hürriyetinin suç soruşturma/kovuşturma, genel sağlığı koruma ya da suç işlenmesini önlemek amacıyla kısıtlanabileceği üzerine. Fakat daha sonra uzun uzun bu sınırlamanın hak ve hürriyetlerin özüne dokunamayacağı, demokratik toplum düzeninin gereklerine ve de ölçülülük ilkesine uyması gerektiği vurgusu yapılıyor. “Mevzuatın vermiş olduğu yasal bir yetkinin kullanılması her zaman meşru bir sonuç doğurmayabilir” deniyor; “Sınırlama gerekli ya da zorunlu görülenin üzerinde olamaz” diyor. Velhasıl ombudsman, Nejat Taştan’ın seyahat özgürlüğünün kısıtlandığına karar veriyor. Bunun tekrar yaşanmaması için lüzumlu tedbirlerin alınması için de bir tavsiye kararı alıyor.
Muhatap İstanbul Valiliği’nin 30 gün içinde görüş bildirmesi gerekli, bildiriyor da. Metinde, özünde valilik yasal yetkilerini kullanmıştır, denmiş. Kitle iletişim araçları yoluyla haberdar edildiğinden, işe vs. giden ‘vatandaşların’ zaten gerekli önlemleri aldığı da savunuluyor. İlginç olansa 35 yıldır Avrasya Maratonu ya da ‘ülkemizin tanıtımına fayda sağlayacağı düşünülen’ bisiklet, golf, otomobil yarışları gibi gerekçelerle benzer, hatta daha ağır ulaşım kısıtlamalarının getirildiğinin, buna dair bir kişinin bile şikâyet etmediğinin söylenmesi. Hep yapıyoruz yani. Hatta “1 Mayıs günü de kamu ulaşım araçlarına getirilen kısıtlamalara dair tek bir vatandaşımızın kurumunuza şikâyette bulunması iyi niyet değil, maksadı belli bir yaklaşımdır” denerek, bir anlamda başvurucu ihbar ediliyor. Daha sonra da “14 milyonluk şehirde tek bir kişi…” diye bir daha anılacak.
Haberin tamamı için:
