Özbağışıklık, vücudun kendi doku ve hücrelerine bağışıklık ya da alerji yanıtı göstermesi. Vücuda yabancı olan maddeleri (örn. vücudun değşinime uğramış hücreleri, dışarıdan giren mikroorganizmalar, toz zerrecikleri) tanıyıp dışarı atma işlevini yüklenen bağışıklık sistemi embriyon evresinin sonlarında ve çocuklukta, öbür organ sistemlerinin gelişmesi sona erdikten sonra olgunlaşır. Sistemin, olgunlaşmasından daha önce oluşan dokuları “öz” olarak kabul ettiği ve antikor yapımını uyarmadığı, olgunlaştıktan sonra karşılaştığı dokuları yabancı saydığı ve antikor yaptığı düşünülmektedir. Bağışıklık sistemi herhangi bir nedenle “öz” olanı yabancıdan ayırt edemezse, vücudun kendi dokularına karşı antikorlar oluşur.
Bağışıklık sistemindeki bu işlev bozukluğunu açıklamak amacıyla üç mekanizma önerilmiştir; üçü de geçerli olan bu süreçler farklı koşullarda ortaya çıkar.
1) Bağışıklık sisteminden sonra olgunlaşan organ sistemlerinin içerdiği dokular (örn. sperma) ve bu sistemle ilişkisi görece az olan dokular (örn. kan damarı içermeyen gözmerceği) kendilerine karşı direnç geliştirerneyen sistemle temasa geçtiğinde antikor oluşumu başlayabilir.
2) İlaç, enfeksiyon ya da X ışını gibi dış etkenler hücrenin normal yapı özelliklerinin değişime uğramasına neden olursa, bağışıklık sistemi bu özellikleri yabancı kabul edip antikor üretebilir. Bu tür özbağışıklık genellikle geçicidir, ilaç ya da enfeksiyon etkeni vücuttan çıkınca sona erer.
3) İyi anlaşılamayan nedenlerle, embriyon evresinde kazanılmış direnç yaşamın ileriki yıllarında ortadan kalkarsa, genellikle vücutta yaygın olarak yer alan bir dokuya (örn. bağdoku) karşı antikorlar oluşur. Bir ya da birden fazla dokuya karşı özbağışıkhk gelişebilir; bu durum oldukça sık görülürse de vakaların ancak bir bölümünde belirgin bir hastalık ya da bozukluğa yol açar.
