Yanık, Yüksek sıcaklığın etkisiyle dokularda oluşan lezyon. Sıcakla temas sonucunda gelişebileceği gibi, kimyasal etkenler (alkali, asit, fosfor vb), elektrik, iyonlaştıncı ışınımlar, şiddetli ve uzun süren mekanik sürtünme etkisiyle de oluşabilir. Doku hasarı, maruz kalınan sıcaklığın şiddetiyle ve maruz kalma süresiyle orantılıdır. Örneğin 30 saniye süreyle 55°C sıcaklık dokuda hasara yol açmadan hafif bir iltihap oluşturur. Aynı süre boyunca 60°C’lik bir sıcaklık karşısında kalmak kabarcık (vezikül) oluşumuna ve deride kısmen doku yıkımına; 65°C’lik bir sıcaklık ise derinin tüm tabakalarında yıkıma yol açar. Bir yanığın ağırlık derecesi başlıca yanan alanın genişliğine ve dokularda görülen değişikliklere göre belirlenir. Bu ölçütlere göre yanıklar çeşitli sınıflara ayrılır. Birinci derece yanıklarda olaydan yalnızca deri etkilenmiştir; deri kızarık ve şiş görünür. İkinci derece yanıklarda deride kızarık ve şiş görünümün yanı sıra içleri berrak bir sıvıyla dolu kesecikler belirir. Üçüncü derece yanıklarda deride ve derialtı dokularda doku ölümü (nekroz) başlar ve doku ölümüne uğrayan bölgeler nedbe özelliği gösterir. Daha derin yapıları (yağ dokusu, kas ve kemikler) etkileyen ve “kömürleşme” yanıklarında ise dördüncü derece yanık söz konusudur. Yanık alanın genişliği, yanan vücut bölümünün tüm deri yüzeyine yüzde oranı biçiminde ifade edilir. Yanıkların klinik gidişi, yanığın derecesiyle bağlantılıdır.
- Advertisement -
